Checklist contentonderzoek

Wat is een contentonderzoek?

Een contentonderzoek is een aanvullend onderzoek op een al bestaand onderzoek dat eerder is uitgevoerd, meestal voor een leverancier van een platform-product. Een dergelijk onderzoek heeft soms verschillende namen bijvoorbeeld platformonderzoek, systeemonderzoek of technisch (toegankelijkheids)onderzoek. 

Zo'n onderzoek is technisch van insteek en bekijkt de mogelijkheden van een platform om toegankelijke websites te maken. Daarbij wordt vaak gewerkt met voorbeeld content om de mogelijkheden goed weer te geven.

Een contentonderzoek vult deze informatie aan met de unieke onderdelen van jouw website. Je kunt daarbij denken aan:

• Het aanbieden van content onder een juiste koppenstructuur
• Het gebruik van kleur en voldoende contrast
• Het voorzien in goede alternatieve tekst voor informatieve afbeeldingen
• Het correct gebruik van tabellen
• Het gebruik van video’s op de website (ondertiteling, transcriptie en audiodescriptie)
• Externe documenten zoals pdf’s, maar ook andere bestandsformaten als Word, PowerPoint of Excel
• Inrichting van formulieren

Het is dus handig als jullie, voordat het onderzoek op jouw content wordt uitgevoerd, onderstaande checklist doorloopt om te kijken of jullie al zoveel mogelijk hebben toegepast of dat je misschien nog zaken moet oplossen.

De content checklist

 Je hebt als redacteur een grote vinger in de pap als het om het maken van toegankelijke content gaat. Veel hangt namelijk af van het correct gebruik van het beheersysteem (CMS) van je website en het toevoegen van de juiste informatie!

Teksten op de site

Teksten beslaan vaak het grootste deel aan informatie op je website. Gelukkig is tekst standaard als heel goed toegankelijk! Wel is het belangrijk om je bewust te zijn dat informatie over de opbouw van je teksten bijvoorbeeld ook goed in de code is opgebouwd.

• Elke pagina heeft een titel die goed passend is voor de inhoud.
• Je tekst is goed opgebouwd in een heldere structuur met duidelijke koppen
• Je gebruikt de juiste opmaak binnen het CMS. Daarmee zijn bijvoorbeeld koppen als koppen opgemaakt, niet als dikgedrukte tekst, met de juiste niveaus en gebruik je de lijst functie in plaats van losse streepjes.
• Speciale vormgeving van tekst wordt (standaard) niet aangemerkt door screen readers. Je vertelt daarom niet alleen visueel, maar ook tekstueel, duidelijk wanneer iets belangrijk is. Bijvoorbeeld bij schuine (italic) of dikgedrukte (bold) tekst.
• Gebruik goed opgemaakte tabellen voor informatie die daarvoor bedoeld is. Deze tabellen hebben een bijschrift (caption). Let op: Veel CMS'en hebben moeite met het goed opmaken van tabellen, zeker als deze ingewikkelder worden. Informeer bij je leverancier naar de mogelijkheden en beperkingen.

Afbeeldingen

Plaatjes, afbeeldingen, infographics. We gebruiken ze graag, want een plaatje zegt vaak meer dan woorden. Toch zul je voor een toegankelijke website, je gebruikte afbeeldingen ook van diezelfde woorden moeten voorzien om het voor iedereen toegankelijk te maken.

• Gebruik waar mogelijk echte tekst in plaats van plaatjes met tekst. Dit blijft in de meeste gevallen beter leesbaar op verschillende formaten. Plaats de letterlijke tekst in de alt-tekst.
• Gebruik beschrijvende alt-tekst voor informatieve afbeeldingen.
• Voor meer ingewikkelde afbeeldingen zoals infographics, geef je uitleg op de pagina in tekst en geef je een samenvatting plus verwijzing in de alt-tekst.
• De Alt-tekst van afbeeldingen met een link vertelt duidelijk over het doel van de link.
• Werk je veel met decoratieve afbeeldingen? Vaak heeft het gebruik van je afbeelding alsnog een onderliggende reden en mensen die een screen reader gebruiken willen dit soms ook graag weten.
  Je kunt hier op twee manieren mee omgaan.
  • Markeer de decoratieve afbeeldingen als zo in het CMS. Informeer bij je leverancier hoe je dit moet doen voor het juiste resultaat.
  • Plaats een informatieve alt-tekst die iets vertelt over de afbeelding en waarom je deze gebruikt.

Video en audio bestanden

Steeds vaker wordt video ingezet als een moderne en makkelijke manier om content met bezoekers te delen. Het biedt de gelegenheid om in een snel en compact formaat informatie over te brengen. Er zijn wel enkele zaken om rekening mee te houden:

• Video's en audio speelt niet automatisch af of de gebruiker kan het stopzetten of pauzeren als het meer dan 5 seconden duurt.
• Zorg ervoor dat je content niet vaker dan 3 keer per seconde flitst, dit kan o.a. epileptische aanvallen veroorzaken!
• Video's zijn voorzien van goede ondertitels. Vaak zien we automatisch gegenereerde ondertiteling voorbijkomen, maar door de toch vaak vele fouten die hier nog in zitten zijn deze slecht bruikbaar.
• Er kan audiodescriptie nodig zijn om informatie uit je video of animatie over te brengen. Voor WCAG 2.1 AA mag dit binnen de video passen als er ruimte is. Ons advies is om hier vooral al rekening mee te houden bij het opnemen en bewerken van de video's.
• Zorg dat er een transcript aanwezig is van vooraf opgenomen geluidsfragmenten.

Formulieren

De meeste CMS-systemen hebben niet de mogelijkheid om eigen formulieren op te maken en in veel gevallen kun je als redacteur niet veel doen aan formulieren direct in de website. Overleg met je leverancier tijdens het maken en aanpassen van formulieren over de volgende punten:

• Verplichte velden zijn goed aangegeven. Als je een sterretje (*) gebruikt licht je de betekenis vooraf toe aan de gebruiker. Let er wel op dat dit als nog minder duidelijk is dan de term "verplicht" bij een label.
• Als alle velden verplicht zijn kun je dit ook vooraf melden in plaats van bij elk veld apart.
• Elke formulierveld heeft een duidelijk label. Gebruik geen "placeholder" teksten.
• Zorg dat je duidelijke instructies geeft, bijvoorbeeld als je om een bepaald formaat vraagt bij de invoer zoals een datum.
• Geeft duidelijke foutmeldingen waarmee een gebruiker verder geholpen kan worden.
• Zorg dat de juiste markeringen aanwezig zijn om velden automatisch te laten invullen waar mogelijk.
• Als je meerdere stappen hebt in je formulier, geeft dan duidelijk aan in welke stap iemand zit en vat eerdere informatie waar nodig samen.

Documenten

Voor veel websites zijn documenten die worden gedeeld met de bezoekers een van de grootste uitdagingen als het gaat om digitale toegankelijkheid. Om je hier in op weg te helpen wat tips die je als redactie kunt doorlopen en mee kunt geven aan anderen in je organisatie die documenten maken.

PDF-documenten

PDF-documenten zijn een veel voorkomend en vaak hardnekkig probleem. Door het gemak van maken in applicaties als Word wordt je hier als webredacteur regelmatig mee geconfronteerd. Helaas worden hiervoor vaak de verkeerde instellingen gebruikt (de print variant) waardoor het document niet toegankelijk is.

HTML gebruiken

Het eerste advies is, om  te kijken of je de informatie uit de PDF ook als HTML kunt publiceren. Eventueel kan dit naast elkaar. HTML is standaard vaak al geheel of in ieder geval veel toegankelijker. Door dezelfde informatie aan te bieden als in het document heb je een toegankelijk alternatief.

PDF controleren

Er bestaan verschillende manieren om een PDF al deel automatisch te controleren op toegankelijkheid. Begin bij de toegankelijkheid controle in Acrobat Pro zelf. Dit is vaak de snelste manier voor een eerste controle. Als daar al problemen te vinden zijn dan is er nog veel werk te doen. Een veel uitgebreidere controle kan via de PDF Accessibility Checker (PAC) van de PDF foundation. Let daarbij op het juiste tabblad (WCAG).

Beide zijn alleen maar automatisch tool en kunnen niet alles controleren. Zo moet bijvoorbeeld ook de leesvolgorde goed zijn opgemaakt in het document.

Aanpassingen aan het document kunnen gemaakt worden via Acrobat Pro, maar dit vereist veel specialistische kennis van het programma en de PDF standaarden. Het loont vaak de moeite om bij het bronbestand te beginnen om daar al het meeste werk goed te doen.

EPUB

EPUB is in de basis een HTML-variant van een document en daarmee geschikter om toegankelijk te maken. Het formaat is ook geschikt om zich aan te passen aan verschillende apparaten. Daarmee wijkt het ook af van een van de veelgenoemde voordelen van PDF, namelijk dat het er overal hetzelfde uit ziet.

Office documenten

De verschillende office applicaties hebben toegankelijkheid controles ingebouwd, waarmee je tips krijgt om veel voorkomende zaken niet te vergeten. Het delen van deze (bron-)bestanden is niet altijd mogelijk, maar kan wel een betere ervaring geven vanuit toegankelijkheidsoogpunt, omdat mensen in de eigen applicatie kunnen werken.

Het doorlopen van deze controles garanderen echter nog geen toegankelijk document.