Online informatie en diensten voor iedereen begrijpbaar en te gebruiken maken; dat is waar digitale toegankelijkheid om gaat. Daarbij moet je denken aan websites, apps en digitale documenten, maar bijvoorbeeld ook je social media en video's.
Voor mensen met een functiebeperking is digitale toegankelijkheid een voorwaarde om online mee te kunnen doen. Je kunt daarbij denken aan mensen die een gehooraandoening (doof, slechthorend) of een visuele beperking (blind, slechtziend) hebben, maar ook mensen met een motorische, cognitieve of fysieke functiebeperking.
Afhankelijk van je organisatie zijn er mogelijk wettelijke verplichtingen om te zorgen dat je digitaal toegankelijk bent. Dit zijn bijvoorbeeld het Tijdelijke besluit digitale toegankelijkheid en de (aankomende) Wet Digitale Overheid. Daarnaast geldt voor iedereen de Wet Gelijke Behandeling voor mensen met een handicap of chronische ziekte. Deze wet bepaalt dat je niemand mag buitensluiten vanwege een functiebeperking. Meer informatie over verschillende wetgeving rond digitale toegankelijkheid kun je lezen op de pagina Wetgeving rond digitale toegankelijkheid.
Toegankelijkheid raakt veel functies in je organisatie en je hebt ze allemaal nodig om stappen te maken om je digitale dienstverlening te verbeteren. Daarvoor moet je organisatie wel professionaliseren op het gebied van digitale toegankelijkheid. Dit is een belangrijke voorwaarde om te kunnen verklaren dat je ‘In control’ bent.
Onmisbaar is hierin allereerst de steun van het bestuur en management. Ze moeten structureel ruimte maken in budget en tijd, zodat er voldaan kan worden aan de wettelijke verplichtingen. Het is ook belangrijk dat zij iemand binnen de organisatie aanstellen die verantwoordelijk is voor digitale toegankelijkheid.
Andere factoren die belangrijk zijn:
- Maak mensen bewust van hun rol bij digitale toegankelijkheid.
- Regel goede kennisopbouw door trainingen en een kennisbank als naslagwerk.
- Maak toegankelijkheid een vast onderdeel in processen.
- Vereis en beoordeel toegankelijkheid al bij inkoop.
- Voor bestaande websites, apps, documenten en software geldt:
- Inventariseer ze;
- Bepaal de toegankelijkheidsstatus;
- Maak een plan per item;
- Stel toegankelijkheidsverklaringen op;
- Betrek ervaringsdeskundigen en toegankelijkheidsspecialisten waar nodig.
Functies in je organisatie
Om echt stappen te zetten op het gebied van digitale toegankelijkheid moet er in de hele organisatie aan gewerkt worden. We bekijken verschillende functies die in dit proces een rol spelen en wat ze zoal kunnen bijdragen.
Logius heeft over dit onderwerp een mooi boekje uitgebracht! Een (toegankelijke) versie vindt je onderaan de pagina. Deze pagina bevat een samenvatting van de meeste rollen.
Voor alle functies geldt dat het verstandig kan zijn om professioneel advies in te winnen bij een toegankelijkheidsspecialist. Ze kunnen je ondersteunen met advies, maar ook bij het beoordelen van nieuwe inkoop of het aanpassen van bestaande websites en documenten.
Bestuur en management
Als bestuurder is het je verantwoordelijkheid dat je organisatie aan de wettelijke verplichtingen voldoet. Voor digitale toegankelijkheid geldt daarvoor het Tijdelijke Besluit digitale toegankelijkheid en straks de Wet digitale Overheid. Dit betekent dat jullie dienstverlening voor iedereen toegankelijk hoort te zijn.
Wees goed op de hoogte van de wettelijke regels en geef daar invulling aan in je organisatie. Digitale toegankelijkheid is niet een eenmalig thema, maar vraagt continuïteit in haar aanpak. Stel een visie op met een plan en zorg dat er structureel budget en capaciteit voor vrijgemaakt wordt. Stel een verantwoordelijke aan binnen de organisatie die de uitvoering overziet.
Accessibility Officer
De Accessibility Officer is een beleidsmedewerker die de verantwoordelijkheid draagt over de uitvoering van digitale toegankelijkheid in de organisatie. In deze rol stel je samen met het bestuur de visie en de aanpak vast rond het thema en geeft daar met hun mandaat uitvoering aan.
Je begint met een brede inventarisatie. Welke websites, apps en documenten zijn er, wat is de toegankelijkheid daarvan nu en hoe ga je stappen nemen dit te verbeteren. Je informeert de organisatie over de verplichtingen en neemt collega's mee in de weg hiernaartoe.
Jurist / Compliance
Als juridisch medewerker zorg je ervoor dat er een helder overzicht is van de wet- en regelgeving waaraan jullie organisatie moet voldoen. Je brengt collega's hiervan op de hoogte en voorzien hun van advies.
Inkoop
Als inkopers hebben jullie een belangrijke rol in de weg naar toegankelijkheid. Het is jullie taak om problemen bij de voordeur al tegen te houden. Bij het vernieuwen of aanbesteden van contracten inventariseren jullie of aan de gestelde eisen voldaan is. Met goede afspraken borg je dat eventuele problemen worden opgelost.
Projectleider
Als projectleider binnen de organisatie houdt je vanaf het begin van elk project toegankelijkheid op de agenda. Het staat duidelijk in je 'definition of Done'. Je neemt het op als eis waar ingekochte items aan moeten voldoen en bij ontwikkeling zorg je dat er vanaf het begin rekening mee gehouden wordt.
Waar mogelijk betrek je mensen met een functiebeperking in je gebruikersonderzoeken om ze te verbeteren. Verder betrek je waar nodig vakspecialisten om te beoordelen of aan de eisen is voldaan.
Documenten-maker
Veel mensen in de organisatie produceren documenten. Deze mensen moeten beschikken over de juiste software om deze documenten toegankelijk op te maken. Je kunt deze functie ook centraal beleggen en alle documenten langs dit punt laten passeren. Zorg dat deze collega's goed zijn opgeleid om deze taak te vervullen.
Waar mogelijk bekijken jullie of publicatie in meer toegankelijke formaten als HTML of EPUB gedaan kan worden.
Contentspecialist en Communicatieadviseur
Als redacteur of contentspecialist ben je verantwoordelijk voor het maken en publiceren van content op websites en apps. Je bent op de hoogte van de toegankelijkheidseisen en de verschillende behoeften van bezoekers.
Als communicatieadviseur zorg je ervoor dat alle uitingen van de organisatie voor iedereen toegankelijk zijn. Je zorgt dat communicatiekanalen zo zijn geregeld dat je mensen niet buitensluit.
Zorg dat goede kennis wordt opgebouwd en documenteer deze als naslagwerk voor toekomstige medewerkers. Houdt deze kennisbank up-to-date! Zorg ervoor dat content zoveel mogelijk voor publicatie al toegankelijk is gemaakt. Wees bekend met de verschillende tools om automatisch een deel van de toegankelijkheidsproblemen te controleren.
Jullie spelen een belangrijke rol in het aanwijzen van ontoegankelijke content, sites en apps voor inventarisatie. Zorg dat je betrokken bent bij deze processen.
Vormgever
Als vormgever zorg je ervoor dat de huisstijl van je organisatie toegankelijk is voor iedereen. Dit is een belangrijke basis voor het toegankelijk maken van websites, apps en documenten. Je houdt rekening met zaken als contrast, zorgt dat informatie duidelijk kan worden opgemaakt en houdt rekening met user interaction zoals bediening met muis of via touch.
ICT-adviseur
Als ICT-adviseur zorg je er, samen met collega's Voor dat ingekochte software aan de gestelde toegankelijkheidseisen voldoet. Je bent bekend met verschillende functiebeperkingen en de verschillende ondersteuningsmogelijkheden.
Je voorziet collega's ook in extra software die nodig is om hun functie te kunnen vervullen. Denk daarbij aan testsoftware voor testers of redactiemedewerkers.
HR of opleidingsadviseur
Als HR of opleidingsadviseur adviseer je collega's over te volgen opleidingen om hun vaardigheden te vergroten. Je bent bekend met goede aanbieders van trainingen op het gebied van digitale toegankelijkheid en zorgt ervoor dat collega's hier gebruik van kunnen maken.
Bij het aantrekken van nieuwe medewerkers is toegankelijkheid een onderdeel van de functieomschrijving en het selectieproces. Uiteraard zorg je ervoor dat uitgezette vacatures ook toegankelijk zijn voor mensen met een functiebeperking.
Hulp nodig?
Heeft je organisatie hulp nodig bij het borgen van digitale toegankelijkheid? Informeer gerust naar de vele manieren waarop ik je organisatie kan ondersteunen.
Meer lezen over dit onderwerp?
Wil je meer weten over deze functies en hoe ze in je organisatie bij dragen aan digitale toegankelijkheid? Lees dan het boekje "Digitale toegankelijkheid in jouw organisatie: wie doet wat?" dat Logius / DigiToegankelijk hierover publiceerde.
Digitale toegankelijkheid in je organisatie: Wie doet wat? (tweede druk, 1mb, pdf)